थॉमस एडिसनच्या जीवनाचे आणि प्रमुख शोधांचे संपूर्ण वर्णन

प्रसिद्ध अमेरिकन स्वयं-शिक्षित शोधक थॉमस अल्वा एडिसन यांचा जन्म मेलेन येथे झाला (मिलन), ओहायो (ओहायो) 11 फेब्रुवारी 1847 आणि वयाच्या 84 व्या वर्षी वेस्ट ऑरेंज येथे निधन झाले (वेस्ट ऑरेंज), न्यू जर्सी (न्यू जर्सी) १८ ऑक्टोबर १९३१. या अथक संशोधक, प्रतिभावान संघटक आणि उद्योजकाने वयाच्या 22 व्या वर्षी 40 हजार डॉलर्स कमावले, वयाच्या 40 व्या वर्षी त्यांनी जगभरात प्रसिद्धी मिळवली.

शोधकाचे चरित्र

थॉमस एडिसन हे डच मिलर्स सॅम्युअल एडिसनच्या वंशज आणि पुजारी नॅन्सी इलियट एडिसन यांच्या कुटुंबातील सर्वात लहान सातवे मूल होते. त्याला त्याचे काका आणि कर्णधार अल्वा ब्रॅडली यांच्या सन्मानार्थ दुहेरी नाव मिळाले, ज्याने मुलाच्या आईला कॅनडातून मेलँड शहरात जाण्यास मदत केली.

बालपण आणि तारुण्य

थॉमसच्या जन्मानंतर 7 वर्षांनी त्याचे मूळ गाव क्षयग्रस्त झाले.दिवाळखोर वडिलांनी त्यांचे कुटुंब पोर्ट ह्युरॉन, मिशिगन येथे हलवण्याचा निर्णय घेतला. शाळेत प्रवेश करण्यापूर्वी, भविष्यातील शोधकर्त्याला लाल रंगाचा ताप आला, ज्यामुळे प्रगतीशील बहिरेपणा झाला.

पालकांच्या घराच्या तळघरात त्यांनी प्रयोगशाळा आयोजित केली. रसायने खरेदी करण्यासाठी त्यांनी वयाच्या १२व्या वर्षी ट्रेनमध्ये वर्तमानपत्रे आणि कँडी विकण्यास सुरुवात केली. वयाच्या 15 व्या वर्षी, तरुणाने एक सदोष प्रिंटिंग प्रेस विकत घेतला आणि तो दुरुस्त केला. चार सहाय्यकांसह सामानाच्या गाडीत, त्याने वर्तमानपत्र प्रकाशित करण्यास सुरुवात केली आणि रासायनिक प्रयोगशाळा तेथे हलवली. एकदा, प्रयोगादरम्यान काहीतरी अयशस्वी स्फोट झाला, ज्यासाठी ट्रेनच्या प्रमुखाने जिज्ञासू तरुणाला स्टेशनवरून बाहेर काढले.

वयाच्या 16 व्या वर्षी एडिसनने माउंट क्लेमेन्स रेल्वे स्टेशनच्या प्रमुखाच्या तीन वर्षांच्या मुलाला चुकून वाचवले (माउंट क्लेमेन्स). मुलाच्या वडिलांनी, कृतज्ञतेने, तरुण एडिसनला टेलिग्राफचा व्यवसाय शिकवला आणि त्याला पोर्ट ह्युरॉनमध्ये नोकरी मिळवून देण्यास मदत केली.

6 वर्षांपर्यंत, तो तरुण एका शहरातून दुसऱ्या शहरात गेला, टेलिग्राफ ऑपरेटर म्हणून काम करत होता, त्याने कमावलेले जवळजवळ सर्व पैसे रसायने आणि वैज्ञानिक साहित्यावर खर्च केले. कोणत्याही ठिकाणी भविष्यातील प्रसिद्ध शोधक बराच काळ रेंगाळला नाही. त्याने आपला विनामूल्य, काहीवेळा कामाचा वेळ प्रयोगांसाठी समर्पित केला, म्हणून त्याला वारंवार काढून टाकले गेले.

वयाच्या 21 व्या वर्षी, शोधकर्त्याकडे त्याच्या मालमत्तेमध्ये आधीपासूनच एक पेटंट होते, वयाच्या 22 व्या वर्षी, दोन शोध. दुसऱ्या उपकरणाच्या विक्रीनंतर, त्यांनी संपूर्णपणे संशोधन कार्यांवर लक्ष केंद्रित करण्याचा आणि त्यांच्या कल्पनांच्या तांत्रिक अंमलबजावणीला प्रोत्साहन देण्याचे ठरवले.

शिक्षण

शोधक केवळ 3 महिने प्राथमिक शाळेत शिकला. शैक्षणिक प्रक्रिया संपूर्ण वर्गासमोर धडा लक्षात ठेवणे आणि पाठ करणे यावर आधारित होती.शैक्षणिक संस्थेचे प्रमुख, रेव्हरंड इंगळे यांनी, 7 वर्षांच्या मुलाला अनेक वेळा दुर्लक्ष केल्याबद्दल शिक्षा केली, त्याच्या अस्वस्थ चारित्र्याची थट्टा केली.

एके दिवशी, लहान थॉमसने मुख्याध्यापकाने शाळेच्या निरीक्षकांना कळवल्याचे ऐकले की तो मुलगा एक न शिकणारा मूर्ख आहे. त्याने याबाबत आईला सांगितले. ती स्त्री चिडली, तिने आपल्या मुलाला शाळेत आणले आणि आदरणीयला फटकारले. तिने सांगितले की मुलासाठी वेगळ्या दृष्टिकोनाची आवश्यकता आहे आणि नंतर तिने स्वतःच आपल्या मुलाला घरी शिकवण्याचे काम हाती घेतले.

नॅन्सी इलियट एडिसनने तिच्या लग्नापूर्वी एका प्रतिष्ठित कॅनेडियन शाळेत शिक्षिका म्हणून काम केले होते आणि ती चांगली शिकलेली होती. त्याच्या आईच्या मार्गदर्शनाखाली, थॉमसने मूलभूत ज्ञानात प्रभुत्व मिळवले, स्वतःवर पुन्हा विश्वास मिळवला आणि स्वयं-शिक्षणासाठी प्रयत्न करण्यास सुरुवात केली.

आधीच वयाच्या 10 व्या वर्षी, मुलाने ह्यूमचा इंग्लंडचा इतिहास, गिब्बनची रोमन साम्राज्याची पतन आणि इतर अनेक गंभीर पुस्तके वाचली. पार्करच्या नैसर्गिक आणि प्रायोगिक तत्त्वज्ञानाच्या कामामुळे त्याच्यामध्ये प्रयोगांची लालसा निर्माण झाली.

वैयक्तिक जीवन

त्याच्या संपूर्ण आयुष्यात, एडिसनचा बहिरेपणा वाढला, ज्यामुळे वैयक्तिक संपर्क मर्यादित झाला. परंतु या वस्तुस्थितीने शोधकर्त्याला दोनदा लग्न करण्यापासून रोखले नाही.

1871 मध्ये त्यांनी 16 वर्षीय मेरी स्टिलवेल यांच्या प्रयोगशाळेत पहिले लग्न केले. त्यांच्या पत्नीने त्यांना एक मुलगी आणि दोन मुले दिली. 1884 मध्ये वयाच्या 29 व्या वर्षी अज्ञात कारणांमुळे तिचा मृत्यू झाला. संशोधकांचा असा विश्वास आहे की मेरीच्या मृत्यूमुळे ब्रेन ट्यूमर किंवा मॉर्फिन विषबाधा होऊ शकते, जी 19 व्या शतकाच्या उत्तरार्धात डॉक्टरांनी विविध स्त्रियांच्या आजारांवर उपचार करण्यासाठी लिहून दिली होती.

1886 मध्ये, 39 वर्षीय एडिसनने शोधक लुईस मिलर, 20 वर्षीय मीना मिलर यांच्या मुलीशी लग्न केले.थॉमसने, प्रेमात, मुलीला मोर्स कोड शिकवला, त्यानंतर त्याने तिला ठिपके आणि डॅशच्या "भाषेत" प्रपोज केले. लग्नाची भेट म्हणून, त्याने त्याच्या दुसऱ्या पत्नीला ग्लॅनमॉन्ट व्हिला दिला, जो त्याने न्यूयॉर्कपासून 60 किलोमीटर अंतरावर खरेदी केला होता. मीनाने शोधकर्त्याला दोन मुलगे आणि एका मुलीला जन्म दिला, एक सक्रिय धर्मनिरपेक्ष जीवनशैली जगली आणि कामाच्या समर्पणाबद्दल तिच्या पतीने नाराज केले नाही.

कॅरियर प्रारंभ

इलेक्टोरल व्होट काउंटर ही शोधकर्त्याची पहिली निर्मिती होती. डिव्हाइसने खूप हळू काम केले, म्हणून अमेरिकन लोकांनी त्याचे कौतुक केले नाही. एकदा एडिसनने गोल्ड अँड स्टॉक टेलिग्राफ कंपनीमध्ये टेलिग्राफ मशीनची दुरुस्ती केली, ज्यामुळे त्याला त्यात स्थान मिळाले. आधीच 1871 मध्ये, तो टेलीग्राफद्वारे शेअर्स आणि सोन्याच्या किंमतीबद्दल एक्सचेंज बुलेटिन प्रसारित करण्यासाठी वापरली जाणारी प्रणाली सुधारण्यात सक्षम होता.

ही प्रणालीच फर्मने त्याच्याकडून $40,000 मध्ये खरेदी केली. मिळालेल्या फीवर, तरुणाने, एका सहकाऱ्यासह, एक्सचेंज टेलिग्राफच्या निर्मितीमध्ये गुंतलेली एक कंपनी स्थापन केली आणि वेस्टर्न युनियनने त्याच्याकडून 5 वर्षे अगोदर भविष्यातील शोध विकत घेतले.

1876 ​​मध्ये, एडिसन मेनलो पार्कमध्ये गेला, जिथे त्याने एक संशोधन प्रयोगशाळा बांधण्यास सुरुवात केली. त्यामध्ये, त्याने प्रतिभावान कर्मचारी आणि पात्र सहाय्यकांना एकत्र केले, ज्यांच्याकडे त्याने काही विकास आणि प्रयोगांचे व्यवस्थापन हलवले. 1887 मध्ये, एडिसनने व्हिलाजवळ जमीन विकत घेतली आणि प्रयोगशाळा वेस्ट ऑरेंज येथे हलवली.

थॉमस एडिसन कसे कार्य करते

शोधकर्त्याने म्हातारपणातही दिवसात 16 किंवा अधिक तास काम केले. त्याच्या कामाचे तत्त्व त्यांनी प्रयोगांची पुनरावृत्ती निवडली.जेव्हा तो समस्येचे कारण शोधू शकला नाही तेव्हा या दृष्टिकोनामुळे त्याला उपाय शोधण्यात मदत झाली.

त्याने आपल्या पूर्ववर्तींचे अनुभव पुनरुत्पादित केले, त्यांच्याकडून जास्तीत जास्त फायदा मिळवला. त्यानंतर, तो आर्थिक खर्चाकडे लक्ष न देता स्वतःच्या प्रयोगांकडे गेला. परिणाम साध्य करण्यासाठी, त्यांनी संशोधनाची पद्धत आणि दिशा बदलली, औद्योगिक आणि प्रयोगशाळा संशोधनांना सहकार्य केले.

थॉमस एडिसनचे काही अवतरण त्याच्या यशाचे रहस्य स्पष्ट करतात:

• "जिनियस म्हणजे एक टक्के प्रेरणा आणि नव्वद टक्के घाम."
• "तुम्हाला फक्त काय मागणी असेल ते शोधणे आवश्यक आहे."
• “आपला मोठा दोष म्हणजे आपण खूप लवकर हार मानतो. यशाचा सर्वात पक्का मार्ग म्हणजे आणखी एकदा प्रयत्न करत राहणे.”

एकाच वेळी अनेक समस्या सोडवण्यावर काम करण्याच्या क्षमतेने एडिसन ओळखला गेला. आयुष्याच्या अखेरीस, त्याने 15 कंपन्यांची स्थापना केली, 2,000 शोधांसाठी पेटंटचे मालक बनले.

एडिसनने काय शोध लावला?

कल्पक अमेरिकनने त्याचे बोधवाक्य म्हणून अभिव्यक्ती केली - "हे अधिक चांगले केले जाऊ शकते!". त्याने एकट्याने, नंतर त्याच्या प्रयोगशाळेतील कामगारांसह, मोठ्या संख्येने नवीन उपकरणे तयार केली आणि इतर लोकांनी केलेले शोध सुधारले.

एरोफोन, निवडणुकीत मतदान काउंटर, त्याच्या शोधांच्या पिगी बँकेत ठेवणारा तो पहिला होता, परंतु एडिसनने पैसा आणला आणि जगभरात ओळख मिळवली:

• टिकर उपकरण;
• कार्बन टेलिफोन झिल्ली;
• क्वाड्रप्लेक्स तार;
• mimeograph;
• फोनोग्राफ;
• कार्बन मायक्रोफोन;
• तप्त झाल्यावर प्रकाशमान होणारा दिवा कार्बन धागा सह;
• किनेटोस्कोप;
• इलेक्ट्रिक खुर्ची;
• लोह-निकेल बॅटरी;
• फ्लोरोस्कोप;
• tasimeter;
• मेगाफोन;
• पायरोमॅग्नेटिक जनरेटर.

इलेक्ट्रिक लाइटिंगच्या वितरणासाठी त्यांनी स्क्रू लॅम्प बेस, सॉकेट, सॉकेट, फ्यूज, प्लग, लाईट स्विच विकसित केले. त्याच्या खात्यावर, जलद सेटिंगसह सिमेंट मोर्टार तयार करणे, तरलता वाढवणे, तसेच स्वस्त सिमेंट, कार्बोलिक ऍसिड, फिनॉल, बेंझिन आणि इतर पदार्थांच्या उत्पादनाची संघटना.

जीवन आणि मृत्यूची शेवटची वर्षे

त्याच्या घटत्या वर्षांत, शोधक मोजमापाने आणि शांतपणे जगला. त्यांनी आठवणी लिहिल्या, दिनुडी सोबत मिळून मृत लोकांशी संवाद साधण्यासाठी डिझाइन केलेले इलेक्ट्रिकल उपकरण विकसित केले, शेजारी हेन्री फोर्डचे जवळचे मित्र होते, नातवंडांचे संगोपन केले आणि शेवटच्या दिवसापर्यंत प्रयोगशाळेच्या कामकाजात गुंतले होते.

मधुमेहामुळे उद्भवलेल्या गुंतागुंतांनी शोधकर्त्याला त्याच्या 85 व्या वाढदिवसापूर्वी केवळ 4 महिने जगू दिले नाही. 18 ऑक्टोबर 1931 रोजी त्यांचे निधन झाले. 21 ऑक्टोबर रोजी, एडिसनच्या अंत्यसंस्काराच्या दिवशी, महान देशबांधवाबद्दल अमेरिकन आदराचे चिन्ह म्हणून युनायटेड स्टेट्समध्ये इलेक्ट्रिक लाइटिंग 1 मिनिटासाठी मंद करण्यात आले.

एडिसन बद्दल 10 सर्वात मनोरंजक आणि दुर्मिळ तथ्ये

शोधकाच्या जीवनात एक जबरदस्त यश, अयशस्वी प्रकल्प, मनोरंजक घटना आणि अस्पष्ट परिस्थिती होती.

1. एडिसन हेलिकॉप्टरच्या आवृत्तीवर काम करत होते जे इंधन म्हणून गनपावडर वापरू शकते. त्याला हा विकास सोडून द्यावा लागला, कारण प्रयोगांच्या परिणामी, कारखान्याचा काही भाग स्फोटांच्या मालिकेने नष्ट झाला.
2. शोधक शब्दाने टेलिफोन संभाषण सुरू करण्याची परंपरा घेऊन आला नमस्कार, ज्याचे सोव्हिएत युनियनमध्ये रूपांतर झाले "नमस्कार".
3. एका अमेरिकनने काँक्रीटचे मॉडेल घर बांधले. ते जीवनासाठी अयोग्य असल्याचे निष्पन्न झाले, म्हणून ते पाडण्यात आले.मग शोधकर्त्याने या सामग्रीपासून बनवलेल्या खुर्च्या, टेबल आणि इतर आतील वस्तू लोकप्रिय करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु फर्निचरची विशिष्टता आणि दीर्घ सेवा आयुष्य संभाव्य ग्राहकांना रुचले नाही.
4. थॉमस एडिसन यांच्याकडे चित्रपट निर्मितीच्या मूलभूत प्रक्रियेचे पेटंट होते. त्यावेळी कॅलिफोर्निया राज्यात पेटंटला कायदेशीर शक्ती नव्हती. त्याच्याकडून कपात होऊ नये म्हणून, सर्व प्रमुख चित्रपट स्टुडिओ लॉस एंजेलिस, हॉलीवूडच्या परिसरात स्थायिक झाले.
5. लिओ टॉल्स्टॉय संग्रहालय यास्नाया पॉलियाना मध्ये एक क्रोनोग्राफ आहे. खोदकाम यंत्र: "थॉमस अल्वा एडिसनकडून लिओ टॉल्स्टॉय मोजण्यासाठी भेट" शोधकर्त्याने 1908 मध्ये लेखकाला पाठवले जेव्हा त्याला त्याच्या आवाजाचे रेकॉर्डिंग करण्याची इच्छा समजली.
6. उद्यमशील अमेरिकनने त्याच्या नफ्याचे सक्रियपणे रक्षण केले. च्या वापरासाठी त्याला लक्षणीय पेटंट रॉयल्टी मिळाली कायम वर्तमान. निकोला टेस्ला यांनी वकिली केलेल्या अल्टरनेटिंग करंटचा परिचय त्यांच्यासाठी आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर नव्हता. प्रतिस्पर्ध्याला पराभूत करण्यासाठी, त्याने पर्यायी प्रवाहाचे धोके सिद्ध करण्यास सुरुवात केली आणि इलेक्ट्रिक खुर्चीचा शोध देखील लावला.
7. फोनोग्राफचा शोध लागल्यानंतर एडिसनने बोलणाऱ्या बाहुल्या बनवल्या. 3 हजारांपैकी केवळ 500 नगांची विक्री झाली, परंतु खरेदीदारांनी त्यापैकी बहुतेक परत केले. सूक्ष्म उपकरणाच्या अपूर्णतेमुळे, खेळणी भयानक गुणवत्तेचे ध्वनी रेकॉर्डिंग केवळ 10-15 वेळा पुनरावृत्ती करू शकतात.
8. एका महान आयोजकाने त्याच्या प्रतिभावान कर्मचाऱ्यांना आर्थिक आधार दिला आणि नंतर त्याच्या नावावर पेटंट दाखल केले.
9. 1889 मध्ये पॅरिसमध्ये झालेल्या जागतिक प्रदर्शनात एडिसनने जागतिक कीर्ती मिळवली. विज्ञानातील त्यांचे योगदान ओळखून, फ्रान्सच्या राष्ट्राध्यक्षांनी त्यांना ऑर्डर ऑफ द लीजन ऑफ ऑनरने सन्मानित केले, इटलीच्या राजाने त्यांना ऑर्डर ऑफ द क्राउनने सन्मानित केले, ज्याने शोधक आणि त्यांच्या पत्नीला गणनेच्या पदवीपर्यंत नेले.
10. एडिसन आजारी पडल्यावर तो काही काळ व्हीलचेअरवर फिरला. हेन्री फोर्डने स्वतःसाठी समान स्ट्रॉलर खरेदी केले. मित्र आणि अर्धवेळ शेजाऱ्यांनी त्यांच्यासाठी व्हीलचेअर रेसची व्यवस्था केली.

एडिसनची उर्जा, चिकाटी, दृढनिश्चय आणि व्यावसायिक कुशाग्रता क्वचितच जास्त मोजता येणार नाही. आताही, अमेरिकेच्या जीडीपीच्या 16%, तज्ञांच्या मते, त्याच्या शोधांच्या पुढील विकासाद्वारे प्रदान केले जातात. 1983 मध्ये, यूएस काँग्रेसने थॉमस एडिसनचा वाढदिवस, 11 फेब्रुवारी, राष्ट्रीय शोधक दिन मानण्याचा निर्णय घेतला, ज्याने देशाच्या इतिहासात या निःसंशयपणे उज्ज्वल व्यक्तिमत्त्वाचे नाव निश्चित केले.

तत्सम लेख: